12 november 2013 (2)

Even na vijven komen we het Administration Building binnen. Dat gebouw bevindt zich aan de overzijde van de straat ten opzichte van de Walls Unit. Bij binnenkomst moeten we ons identificeren. Vervolgens worden de vrouwen en de mannen gescheiden (de gedachte aan een concentratiekamp flitst door mijn hoofd) en worden we meegenomen naar afzonderlijke kamertjes om te worden gefouilleerd.

Vervolgens worden we meegenomen naar een personeelskantine en 'welkom geheten' door Major Queen. Haar rang en naam staan in knalroze letters op een soort bomberjack geborduurd. Ze legt ons de gang van zaken uit. De toon is bits en ze draait haar riedeltje routinematig af. Ik kan geen compassie of vriendelijkheid in haar stem ontdekken.

Vervolgens zitten we in deze ruimte bijna een uur te wachten. Het nut ervan ontgaat mij. Ergens halverwege komt een bewaker binnen om een blikje cola uit een automaat te trekken. Op de tafel liggen glossy magazines en een stapel reclamefolders voor een nabijgelegen tandartspraktijk. Aan de muur hangt een kaartje van een oud-collega die de "TDCJ Family" bedankt voor zijn afscheidsfeest en -cadeautjes.

Het duurt tot vijf over zes voordat Major Queen aangeeft dat het tijd is - de langste vijf minuten uit mijn leven. We lopen haar achterna naar de achterzijde van het gebouw. Daar gaan we naar buiten en bereiken we via een aantal onverlichte trappetjes (die voor de twee oudere dames in ons gezelschap een flink hindernis vormen) de Walls Unit. Gloria's stem schalt door de straat via haar onafscheidelijke luidspreker. Het is een opluchting om haar stem te horen.

Als we de Walls Unit binnenkomen, moeten we ons opnieuw identificeren bij een loket. Binnen zie ik koperkleurige, glimmende tralies. Het lijkt een recreatiekooi te zijn. Na even wachten gaat er een automatische deur open en worden we meegenomen naar een kantoortje dat er uitziet alsof er sinds de jaren '70 niets aan gedaan is (inclusief antieke computerschermen). Daar moeten we opnieuw wachten, hoewel het al voorbij zessen is. In het kantoortje staan ook twee mannen van wie ons niet meteen duidelijk is wie het zijn. Later blijkt dat het gaat om een journalist van The Huntsville Item en een woordvoerder van TDCJ. Er komt geen enkele uitleg waarom we nog steeds zitten te wachten. Ik durf niets te zeggen of te vragen.

Pas na kwart over zes wordt gemeld dat we verder kunnen. We lopen door een lange gang annex bezoekersruimte naar de andere kant van het gebouw. Vervolgens lopen we naar buiten en via een binnenplaats naar het Death House. Op de binnenplaats staan mooie tropische planten. Vlak voordat we het Death House binnengaan zie ik op het dak voor me een donkere, gewapende gestalte staan. Het lijkt een tafereel uit een slechte westernfilm.

We gaan de getuigenkamer binnen. Het is een smalle, kleine ruimte met grijze vloerbedekking. Ik ga samen met de andere twee vrouwelijke getuigen vooraan bij het raam staan. Als Jamie oogcontact met me maakt, glimlach ik naar hem. Hij lacht breeduit terug. Ze hebben zijn gebitje eruit gehaald, dus hij mist zijn voortanden. Als ik naar beneden kijk zie ik tussen de dubbele ruit (met tralies ertussen) een aantal dode maden liggen. De ruiten zijn gemaakt van plexiglas. Het ziet er allemaal geïmproviseerd uit. Tot een aantal jaar geleden mochten er alleen getuigen namens de veroordeelde bij zijn, dus waarschijnlijk zijn er gevangenen ingeschakeld om de aanpassing door te voeren.

Jamie ligt op de 'brancard' vastgebonden met een aantal dikke, leren riemen. Zijn handen zijn aan uitstekende plankjes vastgetapet met elastisch verband. Het infuus zit in zijn rechterarm.

Al heel snel nadat wij zijn binnengekomen vraagt Jamie of iedereen hem kan horen en spreekt hij zijn laatste woorden uit. Het spreken kost hem duidelijk heel veel moeite. De tranen stromen over zijn wangen. Ik doe mijn best om niet te breken. Zijn statement staat als één geheel opgetekend op de site van TDCJ, maar in werkelijkheid zitten er lange pauzes tussen de zinnen en komt het er met horten en stoten uit.

The best time in my life is during this period. If I had to do again, I would not change a thing. I have been touched by an angel's wings. If I had it to do again, I would change Dwyer's parents suffering, because I know they are. I know that is not going to eliminate the pain, because I have a child. God, I want to say something so bad. I appreciate the people that helped me out. I appreciate the people that helped me out, and uh, know that I love you, Angel and your family and all the people that helped me out. And if this takes the pain away, so be it. I love you. I'm ready to go.

Op enig moment houd ik het niet meer en barst ik in huilen uit. Ik neem Cathy Cox in mijn armen en we blijven zo een poosje staan. Als ik haar loslaat houden we elkaars hand vast. Cathy huilt ook. Jeroen huilt ook. De andere getuigen kan ik niet zien.

Na zijn 'officiële' statement duurt het kennelijk even voordat hij iets merkt van de Pentobarbital die hem wordt toegediend en zegt hij: "There better be no mix-up here! I don't want no stay!". Het laatste wat hij doet is grinniken om zijn eigen grap. Daarna is hij heel snel vertrokken. Hij maakt een aantal snurkgeluiden met zijn mond en ogen open en zijn ademhaling valt langzaam weg.

Vervolgens blijft het stil. De chaplain die de hele tijd aan Jamie's voeten heeft gestaan met één hand op zijn been (de eerste menselijke aanraking in meer dan twintig jaar) blijft onverstoorbaar staan. De Warden, die de hele tijd in een hoek net buiten mijn gezichtsveld heeft gestaan, blijft onverstoorbaar staan. Lange tijd gebeurt er helemaal niets. Ik krijg het steeds warmer maar durf mijn jas niet uit te trekken omdat dat ongepast lijkt.

Na wat een eeuwigheid lijkt te duren, komt er een arts de executiekamer binnen. Het is een oudere man met een baard. Hij zoekt een pols, gaat met zijn stethoscoop in de weer en test op een pupilreflex. Als hij klaar is, zegt hij hardop het tijdstip. Het is 18:44. Jamie is dood.

Jeroen zegt achteraf dat hij de getuigen die zich namens het slachtoffer in de kamer naast ons bevonden, kon zien via de spiegelruit aan de andere zijde van de executiekamer. Een oudere vrouw en een oudere man; de moeder en stiefvader van het slachtoffer. Jamie blijkt de moeder te hebben toegesproken nog voordat wij in de getuigenkamer waren. Journalist Mike Tolson van de Houston Chronicle tekent op: "The way she is looking at me right now, no way she would accept an apology. If she could, she would shoot me.". Ik heb na de executie nog e-mailcontact met Mike Tolson om hem hiernaar te vragen. Hij reageert binnen enkele uren. Hij bevond zich in de kamer met de ouders van het slachtoffer en zij zaten er kennelijk inderdaad eerder dan wij. Hij beantwoordt geduldig mijn vragen en vult zo het verhaal voor me aan. Ik bedank hem ervoor en geef aan dat zijn reactie veel voor me betekent.

Bij het verlaten van de gevangenis moeten we weer ons paspoort laten zien. We worden teruggebracht naar het Administration Building, maar we lopen nu buitenom naar de hoofdingang. Daar staat Pat op ons te wachten. Ik val haar om de hals en begin weer te huilen. Pat huilt ook en zegt dat het haar zo vreselijk spijt wat er is gebeurd.

We stappen in de auto en rijden terug naar het Hospitality House. Daar zijn Jamie's vrouw en mijn moeder. Het eerste wat ik tegen Jamie's vrouw zeg is dat Jamie dapper geweest is, dat hij het goed heeft gedaan. Ze wenkt me en ik ga naast haar zitten. Ze vertelt me dat er tijdens de executie mannen van de gevangenis kwamen die de zak met spullen van Jamie (zijn 'erfenis' bestaande uit een ventilator, een radio en wat kleine spullen) wilden doorzoeken. Ze gaven aan dat ze een gerucht hadden gehoord dat Jamie van plan zou zijn geweest om een brief aan de familie van het slachtoffer te sturen en deze door iemand anders te laten versturen. Jamie's vrouw en ik geloven hier beide niets van. Jamie heeft hier niets over gezegd en bovendien zou hij geen adres weten. Het lijkt bijzonder gevoelloos om een vrouw hiermee lastig te vallen terwijl haar man nog geen vijfhonderd meter verderop wordt vermoord.

Na een korte pauze stapt iedereen weer in de auto om naar het kerkje te gaan waar Jamie's lichaam korte tijd wordt opgebaard zodat we hem kunnen zien. Jamie's vrouw mag als eerste naar binnen. Na enige tijd word ik uitgenodigd om ook naar binnen te gaan. Jamie ligt op een ambulancebrancard met een wit laken over zich heen. Zijn handen zijn op zijn buik gevouwen. Het laken bedekt hem tot op zijn borst. Hij draagt een witte polo; het eerste gewone kledingstuk dat hij heeft gedragen in meer dan twintig jaar. Ik leg mijn hand op zijn schouder. Hij is al sterk verkleurd. Zijn hoofdwond (toegebracht door zijn biologische ouders) is goed zichtbaar. Ik vraag Jamie's vrouw, die aan zijn andere schouder staat, of ik Jamie een kus op zijn voorhoofd mag geven, omdat ik hem dat heb beloofd. Ze vindt het goed. Zijn huid voelt koud aan. Ik blijf nog heel even staan en loop dan weg. Ik voel me leeg en wanhopig.

In de hal spreek ik de man van het uitvaartcentrum aan. Hij laat me weten dat hij tien minuten eerder contact heeft gehad met de universiteit en dat zijn lichaam is goedgekeurd voor donatie aan de opleiding Geneeskunde. Dat is een pak van mijn hart; ik hoef geen crematie te regelen.

Als iedereen naar buiten loopt, laden ze Jamie's lichaam direct (en vol in ons zicht) in de auto om hem naar de universiteit te vervoeren. Daar hadden ze ook wel even mee kunnen wachten tot iedereen was vertrokken.

Op de parkeerplaats nemen we allemaal afscheid van elkaar. Ik omhels Jamie zijn vrouw en laat haar weten dat ze me moet bellen of mailen als ze hulp nodig heeft. Haar broer omhelst me ook en bedankt me voor alles wat ik geregeld heb. Ik bedank hem dat hij er was.

Op weg naar huis stoppen we bij een Mexicaans restaurant om eten af te halen. Inmiddels heb ik honger en dat geldt ook voor mijn reisgenoten.

Als we thuis aankomen, merk ik hoe moe ik ben. Kort na het eten ga ik naar bed. Ik val snel in slaap.